4 วิธี ฉลองตรุษจีน จ่าย-ไหว้-เที่ยว แบบรักษ์โลก ทำจิตใจให้ผ่องใส ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม

สำหรับเทศกาลตรุษจีน หรือ วันขึ้นปีใหม่ตามปฏิทินจีน ซึ่งถือเป็นหนึ่งในเทศกาลที่สำคัญสำหรับคนจีนรวมคนไทยเชื้อสายจีน 

ในช่วงวันตรุษจีน จะมีการทำความสะอาดบ้านเรือน เพื่อผ่านปีใหม่อย่างสะอาดสดใส ร้านค้า ห้างสรรพสินค้า ต่างเต็มไปด้วยผู้คนมาจับจ่ายใช้สอย มีการใส่เสื้อผ้าสีแดงถือเป็นสีที่เป็นมงคล เปรียบเหมือนเป็นการไล่ปีศาจร้ายให้ออกไป และการใส่สีดำหรือขาวเป็นสิ่งต้องห้าม ซึ่งสีเหล่านี้ถือว่าเป็นสีแห่งการไว้ทุกข์ 

และในวันนี้จะต้องไม่โกรธ ริษยา หรือ ไม่พอใจ เพื่อเป็นสิริมงคลที่ดีสำหรับปีที่กำลังจะมาถึงโดยการกำหนดวันตรุษจีน จะนับตามประเพณีดั้งเดิม คือ จะเริ่มตั้งแต่วันที่ 23 เดือน 12 ตามปฏิทินจันทรคติของจีน ไปจนถึงวันขึ้น 15 ค่ำ เดือนอ้าย ทำให้วันตรุษจีนมีการเฉลิมฉลอง 3 วันสำคัญ คือ วันจ่าย วันไหว้ วันเที่ยว 

วันจ่าย คือวันก่อนวันสิ้นปี เป็นวันที่ชาวไทยเชื้อสายจีนจะต้องไปซื้ออาหารผลไม้และเครื่องเซ่นไหว้ต่าง ๆ ก่อนที่ร้านค้าทั้งหลายจะปิดร้านหยุดพักผ่อนยาว ไม่จำเป็นจะต้องมีการจุดธูปอัญเชิญเจ้าที่ (地主爺 / 地主爷 ตี่จู๋เอี๊ยะ) ให้ลงมาจากสวรรค์เพื่อรับการสักการบูชาของเจ้าบ้าน หลังจากที่ได้ไหว้อัญเชิญขึ้นสวรรค์เมื่อ 4 วันที่แล้วเพราะว่าเจ้าที่ไม่ได้ไปไหนเมื่อสี่วันที่แล้ว ตัวเราส่งแต่ เจ้าซิ้ง หรือเจ้าเตา

วันไหว้ตรุษจีน หรือ วันไหว้เจ้า ตอนเช้ามืดจะไหว้ "ป้ายเล่าเอี๊ย" (拜老爺 / 拜老爷)  เป็นการไหว้เทพเจ้าต่าง ๆ เครื่องไหว้คือ เนื้อสัตว์สามอย่าง (ซาแซ ซำเช้ง) ได้แก่ หมู เป็ด ไก่ หรือเพิ่มตับ ปลา เป็นเนื้อสัตว์ห้าอย่าง (โหงวแซ) เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทอง

วันเที่ยว หรือ วันถือ คือวันขึ้นปีใหม่ เป็นวันที่หนึ่ง (初一 ชิวอิก) ของเดือนที่หนึ่งของปี หรือ "วันตรุษจีน" วันนี้ชาวจีนจะถือธรรมเนียมโบราณที่ยังปฏิบัติสืบต่อกันมาถึงปัจจุบันคือ "ป้ายเจีย" เป็นการไหว้ขอพรและอวยพรจากญาติผู้ใหญ่และผู้ที่เคารพรัก โดยนำส้มสีทองไปมอบให้

นอกจากการเฉลิมฉลองที่ปฏิบัติกันมาอย่างช้านาน ผ่านกิจกรรมหลาย ๆ อย่างที่ถือปฏิบัติ สืบทอดกันมา ในช่วงเทศกาลแห่งความสุขส่งท้ายปี สิ่งที่เห็นได้ชัดในระยะหลัง ๆ คือ รูปแบบการ จ่าย-ไหว้-เที่ยว ของชาวไทยเชื้อสายจีน เริ่มมีการปรับเปลี่ยนวิธีการบางอย่างเพื่อให้เข้ากับถานกาณ์ปัจจุบันมากขึ้น ด้วยการฉลองตรุษจีนในแบบรักษ์โลก ลดการก่อมลพิษที่ทำลายสิ่งแวดล้อมลง เพื่อให้โลกน่าอยู่ ซึ่งวันนี้ เราได้รวมวิธีดี ๆ ในการ ฉลอง ‘ตรุษจีน’ แบบรักษ์โลก ด้วยวิธีง่าย ๆ มาฝากกัน ดังนี้ 

ซองสีแดง ที่ชาวจีนมักจะใส่เงิน หรือธนบัตรลงไปเพื่อมอบให้ลูกหลาน เป็นการอวยพรให้มีโชคลาภ อาจจะเป็นการสร้างขยะเพิ่มขึ้นแบบไม่รู้ตัว เรามีหนึ่งในวิธีที่ใช้ได้ผลแบบง่าย ๆ ให้ญาติผู้ใหญ่แจกอั่งเปาด้วยแนวคิดความยั่งยืน Sustainability เช่น หันมาใช้อังเปาจากวัสดุรีไซเคิล หรือ หากเด็ก ๆ รับอั่งเปาแล้ว อาจจะแกะเอาเงินไปและส่งซองแดงคืนผู้ที่มอบให้ 

นอกจากนี้ หากใครยังมีซองแดง ที่เหลือจากปีก่อน ๆ ก็สามารถนำกลับมาใช้ใหม่ วิธีนี้ นอกจากจะประหยัดเงินแล้ว ยังลดปริมาณขยะได้อีกทางหนึ่งด้วย 

หรือจะดียิ่งกว่านั้น ลองเปลี่ยนมาแจกอั่งเปาแบบออนไลน์ โดยจ่ายผ่านระบบดิจิทัลแบงก์กิ้ง ก็จะยิ่งทำให้ลดการใช้กระดาษ ลดการตัดต้นไม้ และอิ่มบุญอิ่มใจได้อย่างแท้จริง 

ทราบหรือไม่ว่า ควันธูป ก่อให้เกิดฝุ่น PM 2.5 ที่เป็นการทำลายสิ่งแวดล้อมตัวยง ทำให้เกิดมลพิษทางอากาศ แถมยังเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งสิ่งที่การไหว้บรรพบุรุษปรับเปลี่ยนได้แถมยังได้บุญเหมือนเดิม คือการเลือกใช้ธูปยุคใหม่ อย่างธูปศิลปากรรังสรรค์ ที่ออกแบบมาเพื่อแก้ปัญหามลพิษจากควันธูป โดยมีขนาดสั้นลง จะลดระยะเวลาในการเกิดควันธูปลงได้ 

ธูปศิลปากรรังสรรค์ จัดทำโดย ทีมวิจัย (โดย ผศ.ดร.วีรวัฒน์ สิริเวสมาศ จากคณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร) ซึ่งได้ออกแบบธูปให้มีการเผาไหม้ลดลงเพื่อลด PM2.5 พร้อมกับใช้วัตถุดิบในการผลิตลดลงเพื่อลดต้นทุนและลดของเสียจากการสักการะ

โดยเมื่อวันที่ 7 มกราคม ที่ผ่านมา ได้มีการทดลองใช้ “ธูปศิลปากรรังสรรค์” ในพื้นที่ศาลเจ้า และจะมีการทดลองใช้อีกที่ศาลเจ้าเล่งบ๊วยเอี๊ยะ เยาวราช ในช่วงเทศกาลตรุษจีน (21-22 ม.ค. 2566) และเทศกาลงานออกแบบกรุงเทพฯ 2566 (Bangkok Design Week 2023) ในวันที่ 4-12 ก.พ. 2566

เป็นอีกหนึ่งไอเดียกู้โลกในเทศกาลตรุษจีน ที่น่าสนใจ ได้บุญ ไปพร้อม ๆ กับลดมลพิษทางอากาศได้อีกทางหนึ่ง

ธูปศิลปากรรังสรรค์ โดย ทีมวิจัย คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร https://www.facebook.com/creativeculturalcitysilpakorn/posts/pfbid02935bkCTwcChbmEyoHHoMS4xBweaHcku7FYCZi4aWH5RgM4FAUJKmsEmx5q8QaiFfl

แน่นอนว่า ลิสต์ช้อปปิงในวันจ่าย ย่อมเต็มไปด้วยรายการของไหว้ ทั้งของสด-ของแห้ง และไหนจะบรรดาเครื่องซ่นไหว้ต่าง ๆ อีกมากมาย ที่ร้านค้าจะต้องใส่สินค้าให้เราด้วยถุงพลาสติกจำนวนมาก ยิ่งหลายบ้าน ก็ยิ่งใช้หลายใบ 

ตรุษจีนปีนี้ อย่าลืมรักษ์โลกง่าย ๆ ด้วยการพกถุงผ้า ไปจ่ายตลาดในวันจ่าย เพื่อช่วยลดจำนวนการใช้ถุงพลาสติก หรือหากจะมีบางรายการ ที่สั่งผ่านเดลิเวอรี่ได้ ก็เป็นวิธีช่วยเซฟค่าเดินทาง ลดการใช้พลังงาน และเป็นการจ่าย ที่ไม่ทำลายโลก 

วันเที่ยว ที่ทุกคนรอคอย กับช่วงเวลาที่ญาติพี่น้อง จะได้ออกไปเที่ยวพร้อมหน้าพร้อมตา ซึ่งในวันเที่ยวในเทศกาลตรุษจีน คุณก็ช่วยลดการใช้พลังงานลงได้ ด้วยการเช็กลิสต์ ปิดไฟ-ปิดการใช้ต่าง ๆ เช่น ปิดก๊อกน้ำให้สนิท ถอดปลั๊กไฟที่ไม่ได้ใช้งานทุกจุดในบ้านให้เรียบร้อย 

นอกจากนี้ อย่าลืมวางแผนการเดินทาง เพื่อช่วยให้ประหยัดพลังงาน เป็นวันเที่ยวที่สบายใจ และได้มีส่วนช่วยโลก ในเทศกาลฉลองตรุษจีนปีนี้ได้อย่างสมบูรณ์ 

https://www.facebook.com/creativeculturalcitysilpakorn

https://www.prd.go.th/th/content/category/detail/id/31/iid/151251